Các yếu tố thúc đẩy chuyển giá trong các công ty đa quốc gia (MNC) là gì? Bài viết sau đây chúng ta sẽ cùng xem xét các yếu tố tác động thúc đẩy MNC thực hiện hành vi chuyển giá, chúng ta có thể chia ra thành các yếu tố bên ngoài và các yếu tố bên trong:
 

1. Các yếu tố thúc đẩy bên ngoài.

Một là, Sự khác biệt về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp: Khi thuế suất thuế TNDN giữa hai quốc gia có sự khác biệt lớn, các MNC sẽ tiến hành thực hiện hành vi chuyển giá nhằm mục đích giảm thiểu tối đa khoản thuế phải nộp cũng như là tối đa hóa lợi nhuận sau thuế của MNC. Các MNC thường nâng giá mua đầu vào các nguyên, vật liệu, hàng hóa và định giá bán ra hay giá xuất khẩu thấp tại các công ty con đóng trên các quốc gia có thuế suất thuế TNDN cao. Bằng cách thực hiện này th́ì MNC đã chuyển một phần lợi nhuận từ quốc gia có thuế suất thuế TNDN cao sang quốc gia có thuế suất thuế TNDN thấp và như vậy mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận đã được thực hiện thành công.

Hai là, Chi phí cơ hội: Khoản lợi nhuận của MNC chỉ có thể chuyển về nước sau khi kết thúc năm tài chính và sau khi được kiểm tra của cơ quan thuế và chịu sự kiểm soát ngoại tệ của cơ quan quản lý ngoại hối. Vì vậy mà các cơ hội đầu tư có thể sẽ bị bỏ lỡ. Do đó các MNC sẽ tiến hành thủ thuật chuyển giá nhằm thu hồi nhanh vốn đầu tư và bắt lấy cơ hội đầu tư khác

Ba là, Tỷ giá hối đoái: Dựa trên các dự báo về tình hình tỷ giá mà các MNC có thể thực hiện các khoản thanh toán nội bộ sớm hơn hay muộn hơn nhằm giảm rủi ro về tỷ giá. Các khoản công nợ có thể được thanh toán sớm hơn nếu các dự báo cho rằng đồng tiền của quốc gia mà MNC có công ty con sẽ bị mất giá. Và ngược lại các khoản thanh toán sẽ bị trì hoãn nếu dự báo cho rằng đồng tiền của quốc gia đó có xu hướng mạnh lên.

Bốn là, Lạm phát: Tình hình lạm phát của các quốc gia khác nhau, nếu quốc gia nào có tỷ lệ lạm phát cao tức đồng tiền nước đó bị mất giá. Do đó MNC sẽ tiến hành hoạt động chuyển giá nhằm bảo toàn lượng vốn đầu tư và lợi nhuận

Năm là, Tình hình kinh tế - chính trị của quốc gia: Khi các chính sách kinh tế của quốc gia mà MNC có chi nhánh hay công ty con thay đổi ảnh hưởng đến quyền lợi của các công ty con thì MNC sẽ thực hiện các hành vi chuyển giá nhằm chống lại các tác động. Hoặc nếu tình hình chính trị bất ổn, để giảm rủi ro và bảo tồn vốn kinh doanh bằng cách chuyển giá thì MNC muốn thu hồi vốn đầu tư sớm.

Ngoài ra hoạt động chuyển giá cũng nhằm làm giảm các khoản lãi từ đó giảm áp lực đòi tăng lương của lực lượng lao động, cũng như giảm sự chú ý của các cơ quan thuế của nước sở tại.

2. Các yếu tố thúc đẩy bên trong.

Bên cạnh các động cơ bên ngoài chúng ta vừa đề cập còn có các động cơ bên trong nội bộ của các MNC làm cho các hành vi chuyển giá càng trở nên đa dạng và tinh vi hơn. Các yếu tố đó là:

Mong muốn giảm thiểu thua lỗ: Khi các hoạt động sản xuất kinh doanh của MNC tại chính quốc bị thua lỗ hay tại các công ty thành viên trên các quốc gia khác thì chuyển giá giúp cho các MNC san sẻ thua lỗ giữa các thành viên với nhau. Từ đó làm giảm các khoản thuế phải nộp và tạo nên bức tranh tài chính tươi sáng hơn cho công ty khi đứng trước các cổ đông và các bên hữu quan khác.

Thâu tóm thị trường, chiếm lĩnh quyền quản lý:

Chiếm lĩnh thị trường là điều vô cùng quan trọng khi  MNC thâm nhập vào một thị trường mới. Nó giúp xây dựng nền móng ban đầu cho hoạt động kinh doanh sau này. Vì vậy mà các MNC trong giai đoạn này sẽ tăng cường các hoạt động quảng cáo sản phẩm làm cho giai đoạn này MNC sẽ bị lỗ nặng và kéo dài.

Trong mối liên kết kinh doanh hay hợp tác kinh doanh thì MNC sẽ dựa vào tiềm lực tài chính hùng hậu của mình mà thực hiện các hành vi chuyển giá bất hợp pháp để làm cho hoạt động kinh doanh thua lỗ kéo dài và chiếm lấy quyền quản lý và kiểm soát công ty. Tồi tệ hơn là đẩy các đối tác ra khỏi hoạt động kinh doanh, chiếm toàn bộ quyền kiểm soát và chuyển quyền sở hữu công ty.Sau khi đánh bật các các đối thủ và bên liên kết kinh doanh ra khỏi thị trường thì MNC sẽ chiếm lĩnh thị trường và nâng giá sản phẩm để bù lại phần chi phí trước đây đã bỏ ra.

Ưu đãi từ các nước trong quá trình kêu gọi đầu tư: Do được hưởng các đặc quyền, đặc lợi trong quá trình kêu gọi đầu tư của nước chủ nhà và nắm trong tay các quyền về kinh tế chính trị và xã hội mà MNC xem công ty con đặt trên quốc gia này như là trung tâm lợi nhuận của cả MNC và thực hiện hành vi chuyển giá để lại hậu quả đáng kể cho nước tiếp nhận đầu tư.

Giảm thiểu rủi ro khi giao dịch các sản phẩm đặc thù: Nhằm giảm các rủi ro khi giao dịch các sản phẩm và dịch vụ có tính đặc thù cao, độc quyền và tính bảo mật cao như trong các ngành công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, dầu khí, y dược… thì chuyển giá là phương pháp được các MNC lựa chọn.