Kể từ ngày 01/01/2017 Thông tư 133/2016/TT-BTC bắt đầu có hiệu thực thi hành thay thế  chế độ kế toán theo Quyết định số 48/2006/QĐ-BTC được áp dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Với TK112- TK tiền gửi ngân hàng theo TT 133 không có quá nhiều sự thay đổi so với Quyết định số 48 nhưng cũng có một vài định khoản mới. Đó là gì? Kế toán Đức Minh xin được phép trình bày qua bài viết sau đây

1. Tài khoản 112

TK112

- Là tài khoản này dùng để phản ánh số tiền hiện có của doanh nghiệp tại ngân hàng đồng thời  phản ánh tình hình biến động tăng, giảm các khoản tiền gửi không kỳ hạn tại ngân hàng của doanh nghiệp.

- Căn cứ để hạch toán trên Tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng là:

+ Các giấy báo Có, báo Nợ

+ Hoặc bản sao kê của ngân hàng kèm theo các chứng từ gốc (uỷ nhiệm chi, uỷ nhiệm thu, séc chuyển khoản, séc bảo chi,…).

* Sơ đồ kết cấu TK112

Sơ đồ kết cấu TK112

* Tài khoản 112 – Tiền gửi ngân hàng, có 2 tài khoản cấp 2:

- Tài khoản 1121 – Tiền Việt Nam: Phản ánh số tiền gửi vào, rút ra và hiện đang gửi tại ngân hàng bằng Đồng Việt Nam

- Tài khoản 1122 – Ngoại tệ: Phản ánh số tiền gửi vào, rút ra và hiện đang gửi tại ngân hàng bằng ngoại tệ các loại đã quy đổi ra đồng tiền ghi sổ kế toán.

2. Cách hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Cách hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh

2.1. Khi bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ thu ngay bằng tiền gửi ngân hàng, kế toán ghi nhận doanh thu 

a. Đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bất động sản đầu tư thuộc đối tượng chịu thuế gián thu (thuế GTGT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất khẩu, thuế bảo vệ môi trường), kế toán phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ theo giá bán chưa có thuế, các khoản thuế gián thu phải nộp được tách riêng theo từng loại thuế ngay khi ghi nhận doanh thu( kể cả thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp), ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng (tổng giá thanh toán)

       Có TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ (giá chưa có thuế)

       Có TK 333- Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

b. Trường hợp không tách ngay được các khoản thuế phải nộp, kế toán ghi nhận doanh thu bao gồm cả thuế phải nộp. Định kỳ kế toán xác định nghĩa vụ thuế phải nộp và ghi giảm doanh thu, ghi :

Nợ TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

       Có TK 333- Thuế và các khoản phải nộp ngân hàng Nhà nước.

2.2. Khi phát sinh các khoản doanh thu hoạt động tài chính, các khoản thu nhập khác bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

  Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng (tổng giá thanh toán)

Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (Giá chưa có thuế GTGT)

Có TK 717 – Thu nhập khác (giá chưa có thuế GTGT)

Có TK 3331- Thuế GTGT phải nộp (33311)

2.3. Xuất quỹ tiền mặt gửi vào tài khoản ngân hàng, ghi :

 Hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Nợ TK 112- Tiền gửi Ngân hàng

Có TK 111- Tiền mặt

2.4. Nhận được tiền ứng trước hoặc khi khách hàng trả nợ bằng chuyển khoản, căn cứ giấy báo có của Ngân hàng, ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi Ngân hàng

Có TK 131- Phải thu khách hàng dịch vụ kế toán thuế trọn gói

2.5. Thu hồi các khoản nợ phải thu, cho vay, ký cược, ký quỹ bằng tiền gửi ngân hàng ; Nhận ký quỹ, ký cược của các doanh nghiệp khác bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Có TK 128,131,141,138,338

2.6. Khi bán các khoản đầu tư ngắn hạn, dài hạn thu bằng tiền gửi ngân hàng, ké toán ghi nhận chênh lệch giữa số tiền thu được và giá vốn khoản đầu tư vào doanh thu hoạt động tài chính hoặc chi phí tài chính, ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Nợ TK 635- Chi phí hoạt động tài chính

Có TK 121,128,228 (giá vốn)

Có TK 515- Doanh thu hoạt động tài chính

2.7. Khi nhận được vốn góp của Chủ sở hữu bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Có TK 411- Vốn đầu tư của chủ sở hữu

2.8. Khi bên kế toán cho BCC nhận tiền của các bên trong hợp đồng hợp tác kinh doanh không thành lập pháp nhân để trang trải cho các hoạt động chung, ghi :

Nợ TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Có TK 338- Phải trả, phải nộp khác

2.9. Rút tiền gửi Ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt, chuyển tiền gửi Ngân hàng đi ký quỹ, ký cược, ghi :

Hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Nợ TK 111- Tiền mặt

Nợ TK 138 – Phải thu khác (1386)

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng.

2.10. Mua chứng khoán, cho vay hoặc đầu tư góp vốn vào đơn vị khác bằng tiền gửi ngân hàng, khi :

Nợ TK 121,128,228

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

2.11. Mua hàng tồn kho (theo phương pháp kê khai thường xuyên), mua TSCĐ, chi cho hoạt động đầu tư XDCB bằng tiền gửi Ngân hàng :

Nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, kế toán phản ánh giá mua không bao gồm thuế GTGT, ghi :

Nợ các TK 151,152,153,156,211,241

Nợ TK 133- Thuế GTGT dược khấu trừ

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, kế toán phản ánh giá mua bao gồm cả thuế GTGT.

2.12. Mua hàng tồn kho bằng tiền gửi ngân hàng (theo phương pháp kiểm kê định kỳ), nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, ghi :

Hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Nợ TK 611- Mua hàng

Nợ TK 133- Thuế GTGT được khấu trừ (1331)

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, kế toán phản ánh giá mua bao gồm cả thuế GTGT

2.13. Khi mua nguyên vật liệu, công cụ, dụng cụ thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng sử dụng ngay vào sản xuất, kinh doanh, nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ , ghi :

Nợ TK 154,642,242,…

Nợ TK 133- Thuế GTGT được khấu trừ (1331)

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, kế toán phản ánh chi phí bao gồm cả thuế GTGT.

2.14.Thanh toán các khoản nợ phải trả bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ các TK 331,333,334,335,338,341

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

2.15. Thanh toán các khoản chi phí tài chính, chi phí khác phát sinh tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ các TK 635,811

Nợ TK 133- Thuế GTGT được khấu trừ (nếu có)

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng. dịch vụ báo cáo tài chính cuối năm giá rẻ

2.16. Trả vốn góp cho các bên góp vốn, chi các quỹ khen thưởng, phúc lợi bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ TK 411 – Vốn đầu tư của chủ sở hữu

Nợ TK 353 – Quỹ khen thưởng, phúc lợi

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

2.17. Thanh toán các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hàng bán bị trả lại bằng tiền gửi ngân hàng, ghi :

Nợ TK 511- Doanh thu bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ

Nợ TK 3331- Thuế GTGT phải nộp (33311)

Có TK 112- Tiền gửi ngân hàng

2.18. Các nghiệp vụ kinh tế lien quan đến ngoại tệ

Hạch toán tài khoản 112

a) Khi mua vật tư, hàng hóa, dịch vụ, TSCĐ thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng là ngoại tệ.

Nợ các TK 151,152,153,156,157,211,213,241, 623, 627, 641,642,133,… (theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày giao dịch)

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (Nếu lỗ tỷ giá hối đoái)

Có TK 112 (theo tỷ giá ghi sổ kế toán hoặc tỷ giá gioa dịch thực tế).

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Nếu lãi tỷ giá hối đoái).

b) Khi vay tiền gửi ngân hàng bằng ngoại tệ, căn cứ vào tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày phát sinh ghi:

Nợ TK 112 - Tiền gửi ngân hàng

Có TK 341 – Vay và nợ thuê tài chính

c) Khi thanh toán các khoản nợ phải trả bằng ngoại tệ:

Nợ các TK 331, 336, 338, 341,… (tỷ giá ghi sổ kế toán hoặc tỷ giá giao dịch thực tế)

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (Nếu lỗ tỷ giá hối đoái)

Có TK 112 (tỷ giá ghi sổ kế toán hoặc tỷ giá giao dịch thực tế).

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Nếu lãi tỷ giá hối đoái)

d) Trường hợp trả trước tiền bằng ngoại tệ cho người bán, bên Nợ tài khoản phải trả áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm trả trước, ghi:

Nợ TK 331 - Phải trả cho người bán (tỷ giá thực tế thời điểm trả trước)

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (Nếu lỗ tỷ giá hối đoái)

Có TK 112 (tỷ giá ghi sổ kế toán hoặc tỷ giá giao dịch thực tế).

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Nếu lãi tỷ giá hối đoái).

e) Khi phát sinh doanh thu, thu nhập khác bằng ngoại tệ là tiền gửi ngân hàng, ghi:

Nợ TK 112 (tỷ giá giao dịch thực tế)

Có các TK 511, 515, 711,... (tỷ giá giao dịch thực tế).

f) Khi thu được tiền nợ phải thu bằng ngoại tệ, ghi:

Hạch toán tài khoản 112

Nợ TK 112  (tỷ giá hối đoái giao dich thực tế tại ngày thu nợ)

Nợ TK 635 - Chi phí tài chính (Nếu lỗ tỷ giá hối đoái)

Có các TK 131, 136, 138,... (tỷ giá ghi sổ kế toán).

Có TK 515 - Doanh thu hoạt động tài chính (Nếu lãi tỷ giá hối đoái)

Có các TK 131, 136, 138,… (tỷ giá ghi sổ kế toán hoặc tỷ giá giao dịch thực tế ngày thu nợ).

g) Trường hợp nhận trước tiền của người mua, bên Có tài khoản phải thu áp dụng tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước, ghi:

Nợ TK 112 (tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước)

Có TK 131 (tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm nhận trước).

j) Tại thời điểm lập Báo cáo tài chính, Kế toán sử dụng tỷ giá chuyển khoản trung bình cuối kỳ của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch để đánh giá lại tiền mặt là ngoại tệ cuối kỳ:

- Nếu tỷ giá ngoại tệ tăng so với đồng tiền ghi sổ kế toán, kế toán ghi nhận lãi tỷ giá:

Nợ TK 112

Có TK 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131).

- Nếu tỷ giá ngoại tệ giảm so với tỷ giá ghi sổ kế toán, kế toán ghi nhận lỗ tỷ giá:

Nợ TK 413 - Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131)

Có TK 112